www.islam4sisters.fora.pl

Sana

Dobroczynność w Islamie
(Zakat, Zakat al-Fitr, Sadaqa)
Opracowane przez Majida Sha’ban na podstawie:
„The pillars of Islam and Imam and what every muslim must know about the religion”,
Muhammad bin Jamil Zino, Darussalam.

'I zostało im nakazane tylko, aby czcili Boga, wyznając szczerze Jego religię, - tak jak hanifowie – odprawiali modlitwę i dawali zakat. To jest religia prawdziwa' (Sura al-Baiyyna, 98:5)

Allah Ta’ala nałożył na muzułmanów obowiązkowy podatek na cele dobroczynne, który nosi w języku arabskim miano: ZAKAT.

W Islamie mamy DWA obowiązkowe rodzaje zakatu:
ZAKAT: podatek w formie pieniężnej oraz
ZAKAT AL-FITR: podatek w formie „materialnej”, na którą składają się produkty spożywcze.

Wszelkie inne rodzaje pomocy czy to finansowej, czy „materialnej” (wykraczające poza wspomniane powyżej „obowiązkowe”) przeznaczone dla potrzebujących to SADAQA – nadobowiązkowa „dobroczynność”.

ZAKAT
Zakat to jeden z filarów Islamu, obowiązkowa kwota pieniężna przeznaczona raz w roku na cele dobroczynne.

Wysokość zakatu oblicza się na podstawie ilości posiadanych dóbr materialnych, oszczędności. Odbiorcy zakatu muszą spełniać określone przez Allaha warunki.

Bukhari przekazał, iż Prorok (pzn) wysyłając Mu’adah do Jemenu, powiedział:

“A jeśli Cię posłuchają, powiedź im, iż Allah nałożył na nich obowiązek zakatu, który bogaci muszą przekazać biednym”

Rodzaje majatku, od którego wymagany jest ZAKAT.
Zakat obejmuje:

1. produkty rolne (płody ziemi) – Sura 2:267, Sura 6:141

2. zloto, srebro i pieniądze (oszczędności) – Sura 9:34

3. towary, rzeczy przeznaczone na sprzedaż – np. nieruchomości, trzoda, produkty spożywcze, środki transportu itp. Właściciel oblicza ich wartość pod koniec roku obrotowego (a potem rok-rocznie) i przeznacza 2,5% aktualnej rynkowej wartości na cele dobroczynne (zakat)

4. zwierzęta hodowlane – pod warunkiem, iż zwierzęta nie są przeznaczone na sprzedaż (wtedy kwalifikowałyby się do trzeciej kategorii), lecz hodowane są w celach reprodukcji, produkcji mleka oraz ich ilość osiąga minimalny poziom tzw. „nisab” (od którego wymagany jest “podatek” ie. zakat)

NISAB – minimalna ilosc majątku, od którego wymagany jest ZAKAT.
1. Zboża i owoce: pięć „awsuq” tzn. 618 kilogramów. 10% zakat wymagany jest od tych poduktów, które rosną przy pomocy naturalnych środków nawadniających takich jak deszcz, strumienie, rzeki; 5% na tych ktore wymagając sztucznego nawadniania (konieczne jest zainwestowanie pieniędzy w nawadnianie terenow, na których są uprawiane).

2. Złoto, srebro, pieniądze:

- Złoto: równowartość 20 dinarów lub 85 gr (gramm). Zakat: 2,5 %.

- Srebro: pięć (5) „awaq” co równa się 595 gr. Zakat: 2,5%

- Pieniądze: równowartość 85 gr złota, lub 595 gr srebra w danej walucie. Zakat: 2,5 %

3. Towary na sprzedaż: zakat płaci się od wartości towaru, kiedy wartość osiąga minimalną ilość “nisab” złota lub srebra. Zakat: 2,5 % wartości.

4. Zwierzęa hodowlane – nie przeznaczone na sprzedaż; od 5 sztuk wielbłądów – zakat 1 owca; od 30 krów – zakat jednoroczne cielę; kozy i owce 40 sztuk - zakat jedna owca.

Więcej informacji – w hadisach oraz fiqh.

W jaki sposób ZAKAT powinien być rozdysponowany.
Podstawową wskazówką, opisującą sposób przekazywania ZAKATu, jest werset z Koranu:

'Jałmużny są tylko dla ubogich i biedaków, i tych, którzy przy nich pracują, i dla tych, których serca mogą zostać pozyskane, i na wykup niewolników, i dla dłużników, i dla drogi Boga, i dla podróżnego. To jest obowiązek nałożony przez Allaha! Allah jest wszechwiedzący, mądry!' (Surah at-Taubah, 9:60)

1. 'Dla ubogich'
“faqir” – to osoba, która posiada połowę lub mniej niż połowę środków, w danym społeczeństwie uznanych za “minimum” niezbędne do przetrwania. Jest w większej potrzebie niż “miskin” – biedak.

2. 'i biedaków' „misqin” – osoba niezamożna, lecz w sytuacji lepszej od „faqir”, ubogiego, posiada na przykład 70% lub 80% minimalnej ilości środków niezbędnych do przetrwania.

„Faqir” oraz „misqin” powinni otrzymać taką ilość Zakatu, która wystarczy im przez następny rok, albowiem zakat obwiązuje tylko raz w roku. Przy rozdawaniu zakatu, należy wziąć pod uwagę całość potrzeb człowieka i jego rodziny (ubranie, pożywienie, mieszkanie, rzeczy zaspokajające podstawowe potrzeby człowieka w danej społeczności, kraju). Uczeni wydali fatwę, która mówi, iż do potrzeb podstawowych należy zaliczyć opiekę medyczną dla osób chorych, pomoc dla osób samotnych – przy zawieraniu małżeństwa, zakup książek pomagających szerzyć wiedzę o Islamie.

Aby „faqir” i „misqin” – mogli otrzymać ZAKAT – muszą być muzułmaninami, nie mogą być spokrewnienie z BANU HASHIM (rodziną Proroka), nie mogą być blisko spokrewnieni z darczyńcą (nie mogą to być jego rodzice, dzieci, żony). Wreszcie, nie powinny to być osoby, które są w stanie podjąć się pracy zarobkowej (i są dostępne miejsca pracy), na podstawie wypowiedzi Proroka (pzn):

“Nie mają w nim udziału bogaci ani silni, którzy mogą podjąć się pracy zarobkowej” (Ahmad, Abu Dawud, An-Nasa’i).

3. 'i tych, którzy przy nich pracują'
– osoby, które w danym kraju, społeczeństwie zostały wyznaczone do nadzorowania poboru zakatu (zbieranie, przechowywanie, prowadzenie ksiąg, ochrona, transport, dystrybucja, itp). Osoby wykonujące te prace, powinny otrzymać wynagrodzenie porównywane z kwotą, jaką otrzymują pracownicy wykonujący podobne czynności w innych organizacjach, zależnie od czasu, który spędzają przy danej pracy (zakat), nawet jeśli są bogaci, pod warunkiem, iż są to dojrzali, rozsądni, godni zaufania muzułmanie, posiadający odpowiednie kwalifikacje do wykonywania danej pracy. Jeśli wywodzą sie z BANI HASHIM – nie mogą otrzymać zakatu, opiera się to na wypowiedzi Proroka (pzn):

“Sadaqa nie przynależy się rodzinie Muhammada.” (Muslim)

4. 'i dla tych, których serca mogą zostać pozyskane'
– dla osób cieszących się autorytetem, wpływowych, które mogą przyjąć Islam, dla nowych muzułmanów – niezbyt silnych w wierze w celu umocnienia ich więzi z Islamem, dla ochrony muzułmanów przed nieszczęściami, których mogą doświadczyć.

5. 'i na wykup niewolników'
– zakat przeznaczony na wykupienie niewolnika, okup za muzułmanina przebywającego w niewoli.

6. 'i dla dłużników'
– dla osób, które zaciągnęły dług i zobowiązane są do jego uregulowania. Dług dzieli się na 2 kategorie:

a) pieniądze pożyczone na cele zgodne z Islamem: ubranie, wydatki na życie, zawarcie małżeństwa, leczenie, budowę domu – jeśli wierny nie posiada miejsca do zamieszkania, wyposażenie wnętrza, zapłatę za szkody wyrządzone drugiemu człowiekowi. Osoba, która znajduje się w powyższych okolicznościach i jest zbyt biedna, aby uregulować należność - powinna otrzymać kwotę, która pokryje wysokość zaciągniętego długu (dług zaciągnięty musi być zgodnie z prawami Islamu). Odbiorca zakatu musi być muzułmaninem, dług musi być wymagany – tzn. upłynął lub upłynie w przyszłym roku termin jego spłaty; dług jest zaciągnięty od człowieka (dług nie może obejmować należności względem Allaha – tzn. obowiązku zapłaty zakatu, wykupu za popełnione występki, grzechy, czy inne czyny – zgodnie z zasadami Islamu).

b) dług zaciągnięty lecz przeznaczony dla osób trzecich – korzyści z długu nie bedą przeznaczone dla bezpośredniego dłużnika, np. pieniądze przeznaczone na ustanowienie pokoju pomiędzy innymi osobami. Wolno z zakatu spłacić dług osoby zmarłej.

7. 'i dla drogi Boga'
– środki przeznaczone na edukację o Islamie, dystrybucję książek, wynagrodznie dla muzułmańskich uczonych, ludzi pracujących przy rozpowszechnianiu Islamu, dla ochotników biorących udział w dżihadzie (nie opłacanych przez rząd), dla żółnierzy chroniących granic muzułmańskiego kraju. Odbiorcami mogą być biedni i bogaci w tej kategorii.

8. 'i dla podróżnego'
– osoby będącej w podróży, nie posiadającej środków na dokończenie podróży. Zakat powinien umożliwić mu dotarcie do miejsca przeznaczenia, pod warunkiem, iż „cel podróży” nie jest sprzeczny z nakazmi Allaha. Kolejnym warunkiem jest to, iz podróżny nie był w stanie znaleść osoby, która zechciałaby mu pożyczyć pieniądze (na dokończenie podróży).

Kilka ważnych informacji dotyczących ZAKATU
- ZAKAT można przeznaczyć tylko (przynajmniej) jednej osobie kwalifikującej się do jednej z powyższych ośmiu kategorii. Nie jest obowiązkowe przeznaczenie zakatu dla wszystkich powyższych kategorii (jednocześnie).

- Wolno spłacić tylko część długu dłużnika. Nie trzeba spłacać całości, jeśli zakat nie może jej pokryć.

- Odbiorcą zakatu nie może być niewierny ani apostata (za wyjątkiem tych, których serca można pozyskać), nie może być osoba, która zaniedbuje obowiązek modlitwy.

- Odbiorcą zakatu nie może być bogata osoba, rodzina – której utrzymanie jest obowiązkiem (rodzice, dzieci, żony).

- Kobieta może przeznaczyć ZAKAT dla męża – jeśli jest on ubogi.

- ZAKAT nie powinien być przekazywany z jednego kraju do drugiego – za wyjatkiem zainstnienia takich okoliczności jak: głód, biedni ludzie, których nie można znaleść w kraju, z którego przelewa się zakat; w celu dofinansowania mudżahedinów, itp.

- Osoba zarabiająca pieniędze poza granicami swego kraju pochodzenia, płaci ZAKAT w kraju w którym przebywa – nie przekazuje pieniędzy do ojczyzny, chyba, że zachodzą okliczności takie, jak wspomnianio powyżej.

- Wolno biednemu dać kwotę, która wystarczy mu na przeżycie kilku miesięcy lub całego roku.

- Zakat od posiadanego złota i srebra obowiązuje niezależnie od ich „firmy” tzn. obowiązuje od monet, sztabek, biżuterii, innych przedmiotów – np. naczyń itp.

- Zakat nie jest obliczany od rzeczy codziennego użytku oraz majątku niezbędnego do funkcjonowania danej osoby, jego rodziny: pożywienia, mieszkania, samochodu, ubrania itp. Wyjatkiem jest posiadane złoto i srebro.

- Majątek, który przenaczony jest na cele zarobkowe – np. wynajem nieruchomości, samochodu, itp. Zakat który obowiązuje oblicza się od osiągniętych z wynajmu korzyści. Po upływie roku od momentu wynajmu, jeśli osiąga wymagane minimum (nisab) – samoistnie lub łącznie z korzyściami z innych rzeczy kwalifikujących się do danej kategorii, należy wypłacić zakat.

ZAKAT AL FITR
to drugi obowiązkowy dla muzułmanina akt dobroczynności: przekazanie potrzebującym określonej ilości pożywienia po zakończeniu Ramadanu („fitr” oznacza” zakończenie postu”)

Zakat Al-Fitr jest podatkiem jałmużnym, który oznacza dosłownie oczyszczenie, wzrost

1. Zakat Al-Fitr należy uregulować tuż przed modlitwą świąteczną Eid Al-Fitr.

2. Wartość Zakat Al-Fitr określa jednostka jednego Sâ'[1] daktyli, jęczmienia, rodzynek, sera, ziaren pszenicy [zob. Muslim nr 2151 i 2154]. Niektórzy uczeni twierdzą, iż każdy rodzaj pożywienia, charakterystyczny dla danego regionu kwalifikuje się jako Zakat Al-Fitr, mogą być to np.: mąka, mięso, mleko. Rzeczy inne niż pożywienie, takie jak pieniądze, ubranie, meble, itd. nie mogą być darowane jako Zakat Al-Fitr.

3. Przekazanie Zakat Al-Fitr jest obowiązkiem każdego muzułmanina - na rzecz innego potrzebującego muzułmanina ie. kobiety, mężczyzny, niewolnika, osoby starszej, młodszej [na podstawie relacji Ibn Umara, Buhari tom I nr 579, Muslim nr 2149, Abu Dawud nr 1608]. Mężczyzna, będący głową domu może przekazać Zakat Al-Fitr w imieniu żony, dzieci, rodziców. Zakat Al-Fitr jest obowiązkowy nawet dla osoby, która przyjęła Islam w ostatnich sekundach Ramadanu.